Iedereen houdt wel van een goede grap en wie hier echt goed in is kan proberen zijn brood te verdienen met het vertellen van leuke verhalen. Dit is wat cabaret inhoudt. Mensen komen naar jouw voorstelling waar jij leuk bedoelde anekdotes vertelt en je krijgt hier voor betaald ook. Maar cabaret is natuurlijk meer dan een klop-klopgrap, dus hoe kun je als cabaretier je geld verdienen? Om daarachter te komen moet je weten wat je moet doen om succesvol te zijn in de wereld van de lach.
Wat maakt cabaret anders dan moppen tappen?
Cabaret is een duur woord voor iemand die op een meer professionele manier zorgt voor humor. Het is vooral bedoeld om als voorstelling te gebruiken in een theater, maar kan ook vaak gevonden worden op plekken als nachtclubs, speciale festivals, tv-programma’s en op de radio. Vooral bij de cabaretvoorstellingen in theaters worden de voorstellingen aangekleed met veel verschillende onderdelen. Zo komt er in bijna elke voorstelling wel minstens één liedje voor, dat door de cabaretier (of cabaretière) zelf bedacht is en opgedragen wordt onder begeleiding van muziek. Dit is vaak een piano of akoestische gitaar.
Vaak worden cabaret en komedie door elkaar gehaald, omdat de meeste mensen bij beide zaken aan humor denken. Maar toch zijn een cabaretier en een komiek twee verschillende beroepen. Zo is een komiek puur gericht op het lachwekkende aspect, terwijl een cabaretier vaak ook serieuze zaken in zijn voorstellingen stopt. Daarnaast vertelt een cabaretier vaak monologen om het publiek aan het lachen te krijgen, terwijl een komiek dit vooral doet met theaterwerk. Komieken zie je daarom ook vaak als acteurs op tv, in zogeheten sitcoms.
Hoe verdienen cabaretiers geld?
Een cabaretier is voornamelijk iemand die optreedt. Als hij of zij een optreden geeft in een theater of op een evenement, dan krijgt deze hier geld voor. Hetzelfde als een zanger geld krijgt voor een optreden of een acteur die wordt betaald om in een musical te spelen. Het geld wordt uitbetaald vanuit het management van de cabaretier, die het geld dan krijgt van de instelling die de cabaretier heeft geboekt. Dit is in de meeste gevallen dus de eigenaar van het theater of de club, de organisator van het evenement of de klant die de cabaretier heeft geboekt voor een feestje. Vooral bij voorstellingen in een grote zaal of op een evenement wordt dit dan uitbetaald van de kaartopbrengst om naar de voorstelling te kunnen komen. De prijs wordt van tevoren afgesproken en vooral grote en bekende namen hebben een vast tarief.
Daarnaast verdienen cabaretiers aan uitzendrechten. Veel voorstellingen van met name de bekendste namen worden ook vaak op televisie uitgezonden. Denk maar bijvoorbeeld aan de Oudejaarsconference. Deze optredens mogen alleen uitgezonden worden als het management hier toestemming voor geeft, en dat wordt alleen gedaan wanneer de rechten om de voorstelling uit te zenden worden ingekocht door de televisieomroep. Je kunt dit zien als royals, vergelijkbaar met het geld dat muziekartiesten krijgen wanneer hun nummers worden gebruikt op de radio of als achtergrondmuziek in een tv-programma. Een laatste inkomstenbron is een deel van de winst die wordt gewonnen vanuit de verkoop van bijvoorbeeld dvd’s, maar deze markt wordt steeds kleiner.
Wat maakt een cabaretier uniek?
We kennen in Nederland een heleboel verschillen cabaretiers. Je zou kunnen denken dat de markt hiervoor dus een beetje verzadigd is geraakt, maar niets blijkt minder waar. Sterker nog, er komen steeds meer nieuwe mensen (aanstormend talent) bij. Maar hoe kan dit?
Binnen het cabaret is er genoeg ruimte voor verschillende invalshoeken en hier maken cabaretiers grondig gebruik van. De meeste cabaretiers gebruiken hun eigen achtergrondverhalen in hun optredens, waardoor ze altijd met uniek materiaal kunnen komen. Een goed voorbeeld hiervan is hun afkomst. Je ziet steeds meer cabaretiers die bijvoorbeeld roots hebben in landen als Suriname, Marokko, Turkije en de Antillen. Verhalen die standaard zijn in hun gemeenschap kennen andere mensen weer niet zo goed, en door ook de beelden die van buitenaf wel bekend zijn op een komische manier te versterken kunnen ook mensen met een hele andere afkomst lachen om stereotype verhalen. Maar het gaat hier niet alleen over andere landen ontdekken. Veel mensen zoeken ook vaak herkenning en vinden daarom vaak ook cabaretiers vanuit de eigen omgeving extra leuk. Zo zijn er veel cabaretiers die de nadruk leggen op dat ze bijvoorbeeld komen uit Rotterdam of Brabant, zodat iemand die praktisch de buurman kan zijn zichzelf kan herkennen of juist in een deuk kan liggen van hoe gek het er in Eindhoven aan toe gaat als je zelf uit het noorden komt.
Waar ook steeds meer aandacht voor is, zijn vrouwelijke cabaretiers. Cabaret was in het begin vooral een mannenwereld, net zoals de meeste beroepen. Maar tegenwoordig kom je steeds vaker vrouwen tegen op het podium. Dit was natuurlijk al een beetje zo, als bijrol voor een bekende komiek, maar nu zijn zij steeds vaker de hoofdattractie. Zo zullen veel mensen namen als Tineke Schouten, Claudia de Breij en Birgitte Kaandorp wel kennen. En als dan iemand als Soundos zowel haar vrouwelijke als Marokkaanse ingevingen gebruikt heb je meteen twee voor de prijs van één.
Tot slot is er nog een belangrijk punt dat cabaretiers uniek maakt, en dat is totaal niet hunzelf zijn. Veel cabaretiers maken namelijk ook gebruik van typetjes. Dit zijn personages die de cabaretier baseert op bestaande en niet-bestaande personen, al dan niet overdreven gespeeld. Sommige artiesten hebben één typetje, vaak is dit een vrouwelijke rol gespeeld door een man, en andere hebben weer een heel arsenaal van persiflages. André van Duin is een goed voorbeeld van de laatste categorie.
Wie zijn de bekendste cabaretiers van het moment?
Er zijn veel nationale en internationale cabaretiers die het ontzettend ver hebben weten te schoppen. Zo zijn er in Nederland al veel namen die op hun eigen manier de zalen vol weten te krijgen. Jochem Myjer is een goed voorbeeld hiervan. Hij staat in heel Nederland bekend als de grappenmaker die zijn ADHD in zijn voordeel weet te gebruiken. Een andere grote naam is Hans Teeuwen, die vooral geroemd wordt om zijn hart op de tong en grove taalgebruik tijdens zijn voorstellingen. Ook veel cabaretiers met een buitenlandse achtergrond, zoals Jörgen Raymann en Jandino Asporaat kunnen zichzelf tot de top van de cabaretwereld in Nederland benoemen.
Als je kijkt naar opkomende grote namen komen namen als Patrick Laureij omhoog. Hij is vooral bekend als stand-upcomedian, die vaak te zien is geweest in De Wereld Draait Door. Ook Peter Pannekoek stijgt boven zichzelf uit, vooral vanwege zijn keiharde optredens in The Roast op Comedy Central. Verder zien we ook steeds meer grote namen naar voren komen die hiervoor alleen als bijrol bij andere grote namen zaten. Een goed voorbeeld is Roué Verveer, die eerst alleen een maatje van Jandino was, maar nu ook steeds vaker solo wordt gevraagd.
Internationaal komen steeds vaker Engelstalige comedians en cabaretiers naar Nederland of zijn op de Nederlandse televisie te zien. Kevin Hartman is een goed voorbeeld hiervan en ook buikspreker Jeff Dunham weet met zijn plastic vrienden voor veel gelach te zorgen. Maar ook Nederlandstalige buitenlandse artiesten weten het in ons koude kikkerlandje ver te schoppen. Zo is de monotone Belg Philippe Geubels niet meer weg te denken van de Nederlandse televisie en al omarmd als onofficieel Nederlands staatsburger.
Hoe rijk zijn de bekendste Nederlandse cabaretiers?
Dat je nu prima geld kunt verdienen met grappen maken mag duidelijk zijn, maar hoeveel is dit? Kun je ervan leven of moet je je bijbaantje als je cabaretier wil worden toch nog maar geen vaarwel zeggen?
Hoe rijk de grootste namen in het cabaret zijn is moeilijk te vinden, maar dat ze er warmpjes bijzitten mag duidelijk zijn. Zo is Youp van ’t Hek de rijkste cabaretier met een door Pure Luxe geschat vermogen van 10 miljoen euro. En dat is dus ruim tien jaar geleden. De rest van die top 10 was ook al multimiljonair. Volgens cabaretier Guido Weijers zou je zelfs iets verkeerds doen als cabaretier als je niet al miljonair bent geworden, zo zegt hij in een interview met WNL. Wel geeft hij hierin aan dat dit vooral geldt voor wie in grote zalen op mag treden en dat wie in kleine buurthuizen en cafés optreedt vaak eerst uit de schulden moet komen.
De uitdrukking lachend rijk worden is in de wereld van het cabaret dus meer dan alleen beeldspraak. Het is zeker goed verdienen wanneer je volle zalen weet te trekken. Maar om een succesvol cabaretier te worden moet je wel van het vak houden. Als je zelf niet om je eigen grapjes kunt lachen, kun je er niet van uitgaan dat je publiek dit wel doet.