Elke dag staan de verschillende mediaplatformen weer vol met het laatste nieuws. Van interviews met de sterren tot het plaatselijke nieuws in je woonwijk. De mensen die ervoor zorgen dat dit mogelijk is zijn de journalisten.
Deze mannen en vrouwen zijn continu bezig met het verkrijgen van het laatste nieuws, zodat iedereen op de hoogte kan zijn van wat er speelt. Maar wat houdt dit precies in? Hoe komen journalisten aan hun informatie en hoe kun je dit zelf ook doen? In dit artikel gaan we het wat meer hebben over het beroep achter de krantenkoppen.
Wat doet een journalist?
Een journalist is iemand die voor zijn of haar werk nieuws probeert te verzamelen om hier berichten over te kunnen maken. Dit nieuws wordt dan gepubliceerd voor het bedrijf waarvoor deze aan het werk is, zodat de volgers van het nieuwsplatform de informatie uit het nieuwsbericht tot hun kunnen krijgen. Het nieuws wordt geschreven voor een nieuwszender op televisie, een website, een tijdschrift, social mediaplatform of een combinatie van de verschillende platforms. Dit bericht kan vaak één-op-één worden overgenomen voor de verschillende vormen, maar wordt vaak wel aangepast zodat de teksten meer kloppend zijn voor het platform en de doelgroep. Een andere naam voor journalisten is ook wel de pers.
Oorspronkelijk waren deze nieuwsberichten bedoeld voor geschreven teksten, met name voor de krant. Tegenwoordig komt steeds minder krant (op papier) naar voren en worden de teksten vooral gemaakt voor online kanalen, zoals websites of social media. Ook televisiezenders als de NOS hebben journalisten in dienst voor de items die langskomen in het journaal. Steeds vaker zijn nieuwsberichten ook niet per se geschreven. Zo worden steeds meer berichten opgelezen of ingesproken op bijvoorbeeld de radio of in filmpjes.
Journalisten kunnen hun vak uitoefenen op verschillende manieren. Allereerst de journalist op locatie, die de informatie voor de nieuwsberichten verzamelt. Deze geeft de informatie aan de redacteurs, die de informatie omschrijven tot waardige nieuwsberichten. Ook op locatie kun je journalisten vinden die gespecialiseerd zijn in reportages, waarvan de omgeving een belangrijk onderdeel is van de journalistieke stukken. De eindredactie en het plaatsen van de stukken wordt meestal door een andere redacteur gedaan dan die het bericht origineel schreef. Wanneer een bericht op tv of op de radio wordt uitgezonden, is er meestal een nieuwslezer die de informatie overdraagt. Deze nieuwslezer heeft de informatie niet zelf verzameld of opgesteld en wordt daarom niet gerekend onder het mom van journalist. Daarentegen zijn de cameraman en de fotograaf die de stukken en reportages van beeld voorzien wel journalisten.
Wie zijn bekende journalisten?
Het vak van journalist is al zo oud als dat er mediaplatforms als radio en televisie bestaan. Hierdoor zijn er ook veel bekende journalisten die de meeste mensen wel kennen. Een van de bekendste journalisten die als schoolvoorbeeld wordt gezien voor veel nieuwe journalisten is Frits Barend, die zijn nieuwsberichten onder andere leven gaf via Radio Veronica, tijdschrift de Nieuwe Revu en in zijn praatprogramma samen met Henk van Dorp. Ook verre familielid Sonja Barend is erg bekend geraakt in het vak van de journalistiek.
Als we kijken naar journalisten die tegenwoordig erg bekend zijn, komen we al gauw uit bij Thijs Zonneveld, gespecialiseerd in sportnieuws en met name wielrennen, Evert Santegoeds die vaak bij Shownieuws aanschuift voor nieuws over de celebrities en tv-columniste Angela de Jong. Daarnaast zijn vooral misdaadverslaggevers tegenwoordig erg bekend, omdat zij veel aan het woord zijn bij landschokkende misdrijven en dat ze vaak eigen tv-programma’s hebben. Voorbeelden van bekende misdaadverslaggevers zijn de helaas veel te jong overleden Peter R. de Vries, John van den Heuvel, Alberto Stegeman (van Undercover in Nederland) en Kees van der Spek (onder andere van Oplichters in het Buitenland).
Wat verdient een journalist?
Niet iedere journalist verdient natuurlijk hetzelfde. Dit kan sterk afhangen van wat voor nieuws je maakt en bij welke opdrachtgever je zit. Zo verdien je uiteraard minder als beginnend journalist bij een lokale omroep dan wanneer je hoofdredacteur bij de publieke of commerciële omroep bent. Toch is er een minimum- of gemiddeld salaris dat je kunt verwachten als je aan het werk bent als journalist.
Als je net bent begonnen als journalist en bijvoorbeeld nog meters moet gaan maken bij de regionale omroep, dan kun je verwachten dat je rond de 1800 euro per maand verdient. Een standaard inkomen dat al snel op kan lopen naar 3000 euro. Wanneer je al wat meer ervaren bent spreek je van een senior journalist en kun je al gauw 5500 euro per maand verdienen. Als je dan ook nog eens bij grote en nationaal opererende bedrijven zoals tv-zenders of landelijke kranten aan het werk bent kan dit geld alleen nog maar meer worden.
De bovenstaande lonen gelden natuurlijk wanneer je in loondienst bent. Tegenwoordig zijn er ook steeds meer freelance journalisten, die betaald krijgen voor de stukken of reportages die ze maken. Dit kan variëren tussen een vast bedrag per artikel of een vergoeding per woord. Gemiddeld kunnen freelance journalisten tussen de 2500 en 5000 euro per maand verdienen. Vaak beginnen journalisten als stagiairs of wanneer ze nog bezig zijn met hun studie om een portfolio op te bouwen. De vergoeding kan dan vrij laag zijn, van 500 euro tot zelfs helemaal niets onder het mom van vrijwilligerswerk. Dit is vaak vooral bij lokale omroepen, die van hun bestaan afhankelijk zijn van giften en de gemeente.
Hoe kun je een journalist worden?
Voor veel mensen is journalist worden een jeugddroom. Lekker veel schrijven over van alles en nog wat, geen dag hetzelfde. Maar hoe wordt je een journalist en hoe kun je van je werk in de nieuwsberichten een bestaan opbouwen?
Allereerst is het belangrijk dat je de juiste vooropleiding hebt genoten. Er zijn veel verschillende opleidingen waar je het vak kunt leren, van opleidingen die specifiek gericht zijn op journalistiek tot meer media brede opleidingen waar journalistiek een belangrijk onderdeel is. Vrijwel iedere mbo- of hbo-school biedt wel een journalistieke opleiding aan, waardoor je vaak kunt kiezen voor een opleiding die niet ver weg is. Mocht je pas op latere leeftijd jezelf willen omscholen tot journalist, dan zijn er ook genoeg deeltijdopleidingen te vinden waar je de fijne kneepjes van het vak kunt leren naast je werk of dagelijkse leven. Wanneer je dan klaar bent met de opleiding ontvang je bij een goed resultaat je diploma, welke je op je cv kunt tonen om bij een journalistiek bureau aan het werk te gaan.
Misschien nog wel belangrijker dan het volgen van een opleiding is het hebben van een gevuld portfolio. De journalistiek is een van de beste beroepen waar je je talent beter kunt tonen met resultaten dan met een diploma. Daarom is het belangrijk dat je al tijdens je opleiding ervaring opdoet met het maken van berichten en dat je deze kunt tonen in je portfolio. Op deze manier zal een opdrachtgever of mediabedrijf een beter beeld van jouw kwaliteiten kunnen schetsen en daarmee jou eerder kunnen aannemen. Dit geldt voor zowel het werk als freelancer of zzp’er als in loondienst bij één bedrijf. Het is alsnog aan te raden om wel de opleiding journalistiek te volgen, zodat je weet hoe je op een professionele manier stukken kunt maken en je meer ervaren raakt in wat je moet doen om een verhaal levend te maken. De opleiding geeft de handvaten die je krijgt om in de praktijk te laten zien dat jij de wereld kunt vertellen wat het moet weten.